Mevsimlik İşçilerin Kaderi mi Yollarda Ölmek?

29.01.2015 tarihinde Antalya Gazipaşa’da meydana gelen trafik kazasında hayatını kaybeden mevsimlik işçiler, Ekim 2014’de Isparta'da 18 mevsimlik tarım işçisinin ölümüyle sonuçlanan elim kazayı da akıllara getirdi. Bu kaza; aşırı insan yüklemesine bağlı fren patlaması ile karşımıza çıkmıştı. Mevsimlik işçilerin kaderi yollarda ölmek olmamalı.

İlk başta trafik kazası dediğimiz bu tür olaylar çoğu zaman tedbirsizliğin getirdiği ihmaller zincirine birer örnek maalesef. Yaşamlarını yitiren mevsimlik işçilerin “yaşam hakları” yine gündemin ilk sırasına oturacak. Oturmalı da!

İş kanunumuzda mevsimlik işler konusunda derli toplu bir düzenleme bulunmamaktadır. Sadece bazı maddelerde ve ayrıca iş hukukuna ilişkin bazı kanunlarda mevsimlik işlere değinilmiştir. Bu işlerde çalışan kişiler için ölümle sonuçlanan kazalarda iş kazası olarak değerlendirme yapılması çoğunlukla mümkün olmamakla birlikte çözüme yönelik sonuçlar yargıtay kararları ile karşımıza çıkmaktadır.

Türkiye’de binlerce belki de milyonlara varan mevsimlik işçi var. Yasal yönden yetersiz çalışmaların olduğu bu sektörde çocuk işçilerin de çoğunlukla çalıştığı bilinen bir gerçek. Yüzbinlerce işçi her türlü yasal; kıdem ve ihbar tazminatı, hafta tatili, yıllık ücretli izin vb. haklarından ve iş güvenliğine ilişkin koruyucu önlemlerden muaf bir şekilde çalışıyorlar.

ILO’nun (Uluslararası Çalışma Örgütü) istatistiklerine göre madencilik ve inşaat sektörünün ardından iş kazaları ve meslek hastalıkları yönünden en tehlikeli sektörün tarım olduğunu unutmamak gerekiyor.

Hatırlatmakta yine fayda var ki halen 50 kişinin altında işçinin çalıştığı tarım işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin yasal düzenlemeler henüz geçerlilik kazanmış değildir.

2010-2013 yılları arasındaki SGK kayıtlarına göre mevsimlik işçilerin karşılaştığı “iş kazaları!” sonucu ölüm ve yaralanma verileri de şöyledir:

İş kazası sonucu ölen mevsimlik işçi sayısı; 2010’da 269, 2011’de 209, 2012’de 117, 2013’te 292.

İş kazası sonucu yaralanan mevsimlik işçisi sayısı ise; 2010’da 12.315, 2011’de 13.288, 2012’de 14.216 ve 2013’te 23.723

Ümit Sedat Bayram

29.01.2015